Atatürk'ün Karamürsele geldiği saatte Atayı karşılıyoruz

Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Karamürsel’e gelişinin 85. Yıldönümü Atatürk anıtı önünde saat 11:00'da yapılacak etkinlikler ile kutlanılacak. Bütün halkımız davetlidir.

Mustafa Kemal Atatürk'ün Karamürsele gelişini ilçemizin sevilen ve saygı duyulan büyüklerinden, İbrahim Akbaba şu şekilde anlatıyor.

iKİ FOTOĞRAF KARESİ ÜZERİNE BİR MAKALE

Fotoğraflar, geçmişi yad etmek için önemli bir araç olduğu gibi, her şeyin hızla değiştiği dünyamızda, yakınlarımızı olduğu kadar, yaşadığımız çevreyi de hatırlamamıza yardımcı olan ve geçmişi kuşaklara aktaran görsellerdir.

Karamürsel’in fotoğraf konusunda oldukça birikimi var. Her biri ayrı değerde olmakla birlikte, iki fotoğraf var ki, çok değerli buluyorum. Karamürselli olup ta görmeyen yoktur sanırım. Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün, Karamürsel’i ziyaretlerinde çekilen iki fotoğraftan söz ediyorum.

Atatürk’ün, Yalova’daki Yürüyen Köşkte kalırken, 24 Temmuz 1933 Pazartesi günü yanındakilere “Haydi biraz dolaşalım” diyerek, Acar motoruyla çıktıkları sahil gezisiyle Karamürsel’e gelişini biliyoruz. Bu ziyarette Atatürk’ün yanında, Manevi kızı Prof. Dr. Afet İnan, Yaveri Salih Bozok, Dr. Ziya Naki Yıldırım, Kılıç Ali ve Ali Çetinkaya vardı. Habersiz yapılan bu ziyarette, Acar motoru belediye binası önündeki iskeleye yanaştığında, iskelede Alaattin Tosunor vardı. İstanbul’dan dönen mahsul motorunu karşılamak için iskeledeydi. Etrafta yüzen on yaşlarındaki çocuklardan Şakir Turan, Veli Atilla, Cahit Acar iskeleye yanaşan motora dikkat kesildiler. Alaattin Tosunor, Acar motorundan atılan halatı iskele babasına taktıktan sonra, kaymakama, belediye başkanına haber saldı.

Planlı ve resmi bir ziyaret olmadığı için, Atatürk, resmi kurumlara girmeyip, halkla iç içe olmayı istedi ve beraberindekilerle birlikte çarşıya doğru yürüdü. Karamürsel Kaymakamı Nuri Bey, Belediye Başkanı İsmail Efendi (Bilge) yetiştiler. Atatürk ve beraberindekiler sahildeki postane önünden geçip köşedeki Pir Ali’nin kahvesinde kahve içmek istediler.

Çarşıda bir hareketlilik yaşanıyor, Atatürk’ü yakından görmek isteyenler Pir Ali’nin kahvesi önünde toplanıyordu.

28 yaşlarındaki Cemil Bal, o yıllarda çarşıda saatçilik yapıyordu. Amatör olarak da fotoğrafçılığa ilgi duyuyordu. Körüklü, sehpalı bir makinesi vardı. O gün, sipariş ettiği cam filmleri almak üzere, İstanbul’dan gelecek olan mahsul motorunu karşılamak üzere iskeleye gidiyordu ki, Pir Ali’nin kahvesi önündeki kalabalığı fark etti. Sebebini sorduğunda, Atatürk’ün geldiğini öğrendi. Hemen iskeleye koştu. Mahsul motoru henüz yanaşıyordu. Sabırsızlıkla yanaşmasını bekledi. Aceleyle filmleri aldı ve yıldırım gibi eve koştu. Zamanla yarışıyordu ve bu fırsatı kaçırmamalıydı. Evden körüklü makinesini ve sehpasını aldı. Omuzunda makine, çarşıya geldiğinde, Atatürk’ün, Askerlik Şubesine gittiğini öğrendi. Omuzunda makine, okul yolundan, Askerlik Şubesine doğru koşturmaya başladı.

O yıllarda Askerlik Şubesi, günümüzdeki Dört Temmuz Okulu ile jandarma binasının bulunduğu yerdeydi. 1963-1964 yıllarında anayol geçtiğinde, şube yıkıldı. Arazisi iki parçaya bölündü. Güneyde kalan parçaya, Dört Temmuz Okulu, kuzeyde kalan parçaya jandarma binası yapıldı. Günümüzdeki jandarma binasının arkasındaki sahile doğru inen yol, eskiden Askerlik Şubesine ulaşılan yoldu.

Cemil Bal, Askerlik Şubesine ulaştığında, Atatürk ve beraberindekiler ziyaretlerini bitirmiş, peşlerini bırakmayan Karamürsellilerle birlikte yola koyulmak üzereydiler.

Cemil Bal, bilinen nazik tavrı ile yaklaşarak fotoğraf çekmek için izin istedi. Yol başında, bayırda, acele ile poz verildi.

Bu pozda: Sol başta geniş kenarlı şapkalı bayan, Atatürk’ün manevi kızı Prof. Dr. Afet İnan. Atatürk’ün sağ tarafında beyaz bereli bayan, Kaymakam Nuri Bey’in eşi Ayten Hanım. Atatürk’ün sol yanında Karamürsel Kaymakamı Nuri Bey, Kaymakamın solundaki bey Ali Çetinkaya. Ali Çetinkaya’nın solundaki koyu ceket, beyaz pantolonlu bey Kılıç Ali. Kılıç Ali’nin sol arkasında uzun boylu bey. PTT Müdürü Yusuf Efendi (Yıldırım). Yusuf Efendinin solunda Emin Pehlivan. Emin Pehlivanın solunda, koyu elbiseli, elindeki şapkanın içi görünen bey Belediye Başkanı İsmail Efendi (Bilge). (Hilmi ve Gazanfer Bilge’nin babası.) Arka planda Karamürselliler. Sağ tarafta iki çocuktan erkek olanı Niyazi Türkel, kız çocuğu ise ablası Zeynep Türkel (Özel).*

Çekim tamamlanıp, Atatürk ve beraberlerindekiler sahile doğru yürürken, arkalarındaki kalabalık da artıyordu. Cemil Bal, fotoğraf makinesini toparlayıp sahile koşturdu. İskeleye herkesten önce varıp, güzel bir kare yakalayabilmek için hazırlık yapmayı planlıyordu. İskeleye varır varmaz, makinesini hazırladı. Az sonra, Atatürk ve beraberlerindekiler iskelede yürümeye başlayınca, Cemil Bal planladığı kareyi yakaladığını düşünerek, merceğin kapağını açıp pozlandırdı ve o güzel fotoğrafı çekmiş oldu. Böyle bir makine ile, hareketli bir grubun fotoğrafını çekmenin hiç kolay olmadığını belirtip, fotoğraf karesinde yer alanlara bir bakalım.

Sol başta koyu elbiseli, sağ elinde şapka tutan bey Dr. Ziya Naki Yıldırım. Soldan ikinci, beyaz elbiseli bey Atatürk’ün yaveri Salih Bozok. Salih Bozok’un arkasında beyaz bereli bayan Kaymakam Nuri Bey’in eşi Ayten Hanım. Onun yanında Atatürk’ün manevi kızı Prof. Dr. Afet İnan. Atatürk’ün sağ arkasındaki bey Belediye Başkanı İsmail Efendi (Bilge) Atatürk’ün sol yanında Karamürsel Kaymakamı Nuri Bey. Kaymakam’ın sol tarafındaki bey Ali Çetinkaya. Onun yanında, sağ baştaki bey Kılıç Ali. Ve arka planda, Atatürk’ü uğurlayan Karamürselliler.

Cemil Bal, çekimden sonra makinesini toparlayıp kenara çekilirken, Atatürk’ün teşekkürlerine mazhar oldu. Karamürselliler olarak bizim de Cemil Amcamıza minnet duygularımızla teşekkür borcumuz var. Onu ve bu bilgileri bana nakleden kızı Ferhan Bal ablamı saygıyla ve rahmetle anıyorum.

İbrahim Akbaba

*Zeynep Türkel 01.01.1923 doğumlu olup, fotoğraf çekildiğinde 10 yaşındaydı. Kardeşi Niyazi Türkel ise nüfus kaydında 1929 doğumlu gözükse de, aslında 1927 doğumludur ve 6 yaşlarındadır.