Marketlerde büyük hile

Fiyat oyunlarından gramaj hilesine kadar tüketiciyi kandırmak için çeşitli yollara başvuran marketlerin sayısı artıyor. Bazı marketlerin müşteri çekmek için ne tür hileler yaptığını daha önceki haberlerimizde de duyurmuştuk. Ambalajdan gramaja, ürünlerin kalite-fiyat dengesizliğine kadar birçok unsur artık tüketici tarafından kolaylıkla tespit edilebiliyor. Geçtiğimiz günlerde bu alanda yaptığımız haberlere tüketicilerden çok sayıda e-mail geldi. Sabah'tan Özge Yavuz'un haberine göre, son olarak bazı tüketicilerin tespit ettiği promosyon oyunları şöyle sıralandı:

SÖZDE İNDİRİM YAPIYOR

Marketlerde fiyat oyunu sürüyor. Bu kez de indirim oranını yüksek göstermek için sepetlerdeki promosyonlu ürünlerin fiyatını şişiriyorlar. Aynı ürünün raftaki fiyatı daha düşükken, sepetteki promosyonlu ürünü yüksek fiyattan gösterip sözde indirim yapıyorlar. Tüketicilerden gelen şikyetler üzerine incelediğimiz fiyatlar, marketlerin oyunu abarttığını gösteriyor. Tüketici dernekleri bu konuda müşterilerin birçok hakkı olduğunu söylüyor.

BÜYÜK PUNTOLU ETİKET

Bazı marketlerin son dönemde yaptığı en büyük hilelerden biri de etiketteki büyük puntolarla gerçekleştiriliyor. X market y ve z markalarının bütün ürünlerinde büyük puntolarla yüzde 50 indirim olduğunu yazıyor. Oysa ürünlerin önündeki küçük etiketlerde indirimin sadece yüzde 30 olduğu görülüyor. Küçük etikete dikkat etmeyen bir tüketici indirim oranının yüzde 50 olduğunu görüp aldanıyor. Çoğu zaman bazı marketler de, mağazanın camına indirim afişleri asıyor. Müşteriyi bu yolla mağazaya çekmek isteyen marketler, üründen yeterli stok bulundurmadığı için müşteriye o ürünü veremiyor. Dolayısıyla müşteri kandırılıyor.

ÜRÜN GRUPLARINA GÖRE FİYAT

Ürünün gramajı ile fiyat dengesizliği de son dönemde bazı marketlerde şikyet konusu oluyor. Marketler ürünlerin gramajını düşürürken fiyatını aynı oranda indirmiyor. Tüketicinin alışverişte mutlaka gramaja da bakması gerektiğini belirten uzmanlara göre, bu alanda hileye en elverişli ürün gruplarının başında yoğurt, taze kaşar peyniri, küp şeker, çikolatalı gofret, salça ve konserve geliyor. Uzmanlar marketlerin zam yapmamak için gramajı düşürdüğüne dikkat çekiyor.

BAKLAVA KUTUSUNDAN KAZANÇ

Baklavada kutuların ağırlığı 50 (yarım kilogram için) ila 250 (özel misafirlik kutular için) gram arasında değişiklik gösteriyor. Pastaneler bu ağırlığı baklavanın ağırlığıyla birlikte hesaplayarak bir ücret çıkarıyor.

Bir örneklendirmeyle gidersek bugün baklava fiyatları ortalama olarak 55 liradan başlıyor ve (havuç dilim dahil) 155 liraya kadar çıkıyor. Kilogram fiyatı 100 lira olan bir baklavanın 200 gramlık bir kutuya koyulduğunu düşünürsek; 20 lira vatandaşın cebinden kap parası olarak çıkmış oluyor. Bir pastanenin günde 100 kilogram baklava sattığını düşünürsek 2 bin lira sadece baklava kutusundan kazanç sağlamış oluyor.

Antep fıstığının kilogram fiyatı 30,50 ila 31,50 lira ve cevizin kilogram fiyatı ise 30 ila 35 lira arasında değişirken pastane sahipleri bu yöntemi kullanarak kazanç sağlıyorlar.

ET ÜRÜNLERİNDE DE DURUM FARKLI DEĞİL

Bugün et ürünü alacağınız zaman da belli bir ücreti et ürünün koyulduğu 'yağlı kağıt' için ödüyorsunuz. Örneklendirerek gidersek; dana kıyma fiyatları 25 lira ila 35 lira arasında değişiyor. Kıyma için kullanılan yağlı kağıtların ağırlığı 10 gram ila (2 kat kullanılan yerlerde) 20 küsür grama kadar çıkabiliyor.

10-20 gram fazla görünmese de maliyeti cüzzi olan yağlı kağıt etle tartıldığından etin fiyatı ile hesap ediliyor. Tabii ne kadar çok alırsanız kağıt oranı ve gramı da ona göre artıyor. Açık satan bazı kasap ve marketler de büyük miktar satışlarda kapların içine koymayı tercih ediyor. Durum böyle olunca etin için para ödediğinizi zannederken kağıt ve kap için de ödemiş oluyorsunuz.

KURUYEMİŞ ALIMLARINDA DURUM DAHA CİDDİ

Peynir ve kuruyemiş alınan kutuların da gramlarını araştırdığımızda 20 ila 50 gram arasında değişiyor. Bir kilogram fındık alan bir kişi 50 gramlık (özel kap) bir kutu içine ortalama fındık kilogramı 50 TL'den saydığımızda 2,5 lira farkediyor. Fark aldığınız fındık kilogramı ve kullanılan kapların ağırlığına göre farklılık gösteriyor.

NE YAPMAK GEREKİYOR?

TÜSODER Başkanı Aydın Ağaoğlu bu konuda da tüketicileri uyardı. Ağaoğlu açıkta aldığınız ürünlerde kullanılan kaplar için ayrıca tartılmasını isteyebilir ve duruma itiraz edebileceğinizi dile getirdi. Ağaoğlu; Tüketici Kanunu'nda etiketle ilgili bahsin net ve brüt ağırlığın zorunluluğu kılmasının yanı sıra gıda ürünlerinin ambalajlarında yazılı olma şartının altını çizdi.

Gıda Maddelerinin Genel Etiketleme ve Beslenme Yönünden Etiketleme Kuralları Tebliği Yetki Kanunu Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği'nin 6. maddesine göre;

Etiket Bilgileri

Madde 6- Gıda maddelerinin etiketinde bulundurulması zorunlu bilgiler aşağıda belirtilmektedir:
a) Gıda maddesinin adı,
b) İçindekiler,
c) Net miktarı,
d) Üretici ve paketleyici firmanın adı, tescilli markası, adresi ve üretildiği yer,
e) Son tüketim tarihi,
f) Parti numarası ve/veya seri numarası,
g) Üretim izin tarihi ve sayısı, sicil numarası veya ithalat kontrol belgesi tarihi ve sayısı,
h) Orijin ülke,
ı) Gerektiğinde kullanım bilgisi ve/veya muhafaza şartları,
i) Hacmen %1.2 den fazla Alkol içeren içeceklerde alkol miktarı,
Gıda maddelerinin etiketlerinde (a), (c), (e) ve (i) bentlerinde yer alan bilgiler aynı yüzde olmalıdır.